Тошкент, Ўзбекистон — 2025 йил 1 март ҳолатига кўра, Ўзбекистонда 4,78 миллион нафар ўзини ўзи банд қилган фуқаро рўйхатдан ўтган. Февраль ойида уларнинг сони 173 минг кишига ошди, ўтган йилнинг шу даврига нисбатан ўсиш 81,8% (+2,1 млн) ни ташкил этди. Бу ҳақда Солиқ қўмитаси матбуот хизмати маълум қилди.
Ўзини ўзи банд қилганлар сони бўйича етакчилик Самарқанд вилоятига тегишли — бу ерда 539,8 минг киши рўйхатдан ўтган. Кейинги ўринларда Тошкент вилояти (469,7 минг) ва Қашқадарё вилояти (466,7 минг) жойлашган. Юртимиз пойтахти бешинчи ўринни эгаллаб, 428,6 минг ўзини ўзи банд қилган фуқароларга эга. У Андижон вилоятидан (432,2 минг) ортда қолган бўлса-да, Фарғона (427,9 минг) ва Наманган (420,5 минг) вилоятларидан олдинда.
Энг кўп ўзини ўзи банд қилганлар маиший хизматлар соҳасида фаолият юритмоқда — 2,02 миллион киши, бу ўтган йилга нисбатан 92,8% кўп. Иккинчи ўринни қишлоқ хўжалиги эгаллаб, бу соҳада 1,23 миллион киши ишлайди (+75,7%). Учинчи ўринда ижтимоий соҳа бўлиб, унда 504,7 минг киши банд (+57,7%).
Шахсий йўловчи ташиш соҳасида 737 мингдан ортиқ ўзини ўзи банд қилган фуқаро меҳнат қилаётган бўлиб, уларнинг 75,9 минг нафари 2025 йилнинг илк икки ойида рўйхатдан ўтди. Саноат соҳасида ўзини ўзи банд қилганлар сони 64,8% га ошиб, 437,9 минг кишига етди. Истеъмол товарлари ишлаб чиқариш ва хизмат кўрсатиш соҳасида уларнинг сони икки баробарга ошиб, 453 мингга етди. IT соҳасида эса 129,3 минг ўзини ўзи банд қилган шахс рўйхатдан ўтган (+91%).
Аёлларнинг улуши 42%, эркакларнинг улуши эса 58% ни ташкил этади.
2022 йил 1 сентябрдан бошлаб ўзини ўзи банд қилган фуқаролар йўловчи ташиш фаолиятини амалга ошириш ҳуқуқига эга бўлди. Бунинг учун улар ўзини ўзи банд қилганликни расмийлаштириб, Давлат хизматлари маркази ёки Ягона портал орқали рухсатнома олиши ва йиғим тўлаши керак. Шахсий извозчилар солиқлардан озод қилинган, бироқ истакларига кўра ҳар йили 1 БҲМ миқдорида ижтимоий солиқ тўлаб, меҳнат стажини кўпайтириш ва пенсия тўловларига даъвогарлик қилишлари мумкин.
2023 йил ноябрда ўзини ўзи банд қилганлар учун рухсат этилган фаолият турлари сезиларли даражада кенгайди, жумладан, кийим-кечак тикиш, атлас ишлаб чиқариш, бисер билан безак бериш ва болалар маҳсулотларини тайёрлаш каби соҳалар ҳам қўшилди.
2025 йил январь ойидаги йиғилишда президент ўзини ўзи банд қилганларга такси соҳасида доимий ишлашга рухсат беришни буюрди. Илгари бу вақтинчалик тартиб бўлиб, 2024 йилнинг охирида тугаган эди.
Шу билан бирга, 2026 йилдан бошлаб ўзини ўзи банд қилганлар учун рухсат этилган фаолият турлари қисқартирилади.
