Тошкент, Ўзбекистон — 2024 йил 27 декабрь куни Хитой–Қирғизистон–Ўзбекистон янги темир йўл магистралини қуришни бошлаш маросими бўлиб ўтди.
Ўзбекистон Республикаси Президенти Шавкат Мирзиёев мазкур тадбир иштирокчиларига мурожаат йўллаб, лойиҳанинг минтақа ва халқаро ҳамкорлик учун аҳамиятини таъкидлади.
Ўз мурожаатида давлат раҳбари ушбу трансминтақавий лойиҳани амалга ошириш қарийб 30 йиллик саъй-ҳаракатлар натижаси эканлигини айтиб ўтди. «Бугун биз тўғридан-тўғри қурилиш ишларини бошлаймиз, бу мамлакатларимизнинг транспорт инфратузилмасини ривожлантиришда янги босқични бошлаб беради», — деди Шавкат Мирзиёев.
Лойиҳа Марказий Осиё мамлакатларини Хитой билан энг қисқа ер орқали боғлайдиган темир йўл магистралини яратишни назарда тутади. Президент ушбу йўл «Бир макон, бир йўл» глобал ташаббусининг муҳим қисми бўлиб, иштирокчи мамлакатлар барқарор ривожланиши ва фаровонлигига хизмат қилишини таъкидлади.
Маршрут Кашгар, Торугарт, Макмал, Жалолобод ва Андижон шаҳарларини қамраб олиб, 20 та станция, 42 та кўприк ва 25 та туннел қурилишини ўз ичига олади. Шунингдек, замонавий транзит-логистика инфратузилмаси, терминаллар ва омборхоналар яратилади.
Шавкат Мирзиёевнинг сўзларига кўра, магистралнинг ишга туширилиши минтақавий савдо ва инвестициялар ҳажмини сезиларли даражада оширади, транспорт харажатларини қисқартиради ва Марказий Осиёнинг транзит салоҳиятини ривожлантиради.
Йўналиш бўйича йиллик юк ташиш ҳажми 15 миллион тоннага етказилади. Хитойдан Европага юкларни етказиб бериш масофаси ва муддати бир неча минг километрга ва қарийб бир ҳафтага қисқаради. Бундан ташқари, темир йўл мунтазам йўловчи ташиш имконини яратади.
«Ушбу лойиҳа юзлаб янги корхоналар ва ўн минглаб иш ўринларини яратишга кучли туртки бўлади, шунингдек, маданий-гуманитар ҳамкорликни мустаҳкамлаб, халқларимизни янада яқинлаштиради», — деди Президент.
Шавкат Мирзиёев ишонч билдирдики, темир йўл қурилиши дўстлик ва тараққиёт рамзига айланади. Келажакда ушбу йўл Трансафғон коридори билан боғланиб, Хитой, Марказий ва Жанубий Осиё ўртасида транспорт алоқаларини кучайтиради.
«Ўзбекистон барча қурилиш босқичларида фаол иштирок этиш ниятида, мавжуд бўлган барча техник ва интеллектуал ресурсларни сафарбар этади», — таъкидлади давлат раҳбари.
Ўз нутқининг якунида Президент муҳандислар, қурилишчилар ва лойиҳани амалга оширишга жалб қилинган барча мутахассисларга муваффақият тилади. Уларнинг меҳнати минтақа келажагини яратаётганини алоҳида қайд этди.
2024 йил 6 июнь куни Хитой ҳукумати, Қирғизистон Вазирлар Маҳкамаси ва Ўзбекистон ҳукумати ўртасида лойиҳани амалга ошириш бўйича ҳамкорлик тўғрисида келишув имзоланган.
Лойиҳага кўра, темир йўл маршрути тоғли ҳудудлар орқали ўтиб, Кашгар, Торугарт, Макмал, Жалолобод ва Андижон шаҳарларини боғлайди. Йўналишнинг умумий узунлиги 486 километрни ташкил этади.
Ушбу темир йўл қурилиши минтақада логистикага сезиларли ўзгаришлар киритиши кутилмоқда. 2050 йилга келиб йўналиш бўйича йиллик юк ташиш ҳажми 13,5 миллион тоннага етиши прогноз қилинмоқда. Бу юкларни етказиб бериш муддатларини етти кунга қисқартиб, Ўзбекистон учун йиллик 150–200 миллион долларлик иқтисодий фойда келтиради.
Лойиҳа нафақат Ўзбекистон ва минтақа мамлакатлари учун экспорт-импорт алоқаларини мустаҳкамлашни, балки янги транзит йўналишларни яратишни ҳам кўзда тутади. Темир йўл Марказий Осиёга Хитой орқали Тинч океанига чиқиш имконини, Хитойга эса Форс кўрфази мамлакатларига йўл очиб беради.
Магистрални лойиҳалаш ва қуриш билан Хитойнинг China Railway International компанияси шуғулланади.
Лойиҳани амалга ошириш учун Қирғизистонда рўйхатдан ўтган «Хитой-Қирғизистон-Ўзбекистон темир йўл компанияси» қўшма корхонаси ташкил этилган. Хитой томони компания акцияларининг 51 фоизига, Қирғизистон ва Ўзбекистон эса ҳар бири 24,5 фоиз улушга эга.
